10.3.1 Ondermijnende of georganiseerde criminaliteit

Georganiseerde of ondermijnende criminaliteit is een maatschappelijk probleem. Het zorgt niet alleen voor veel onveiligheid en overlast bij de bevolking, maar ook voor minder zichtbare, sluipende ontwrichting en ondermijning van de samenleving door de verwevenheid van de onder- met de bovenwereld. Deze criminaliteit is vaak onzichtbaar, maar kan zich ook manifesteren in de publieke ruimte door intimidatie, geweld en de verwerving van machtsposities. Waar daders vaak bovenregionaal of internationaal opereren, heeft ondermijnende criminaliteit tegelijkertijd op lokaal niveau veel uitingsvormen en verbindingen. Er is sprake van beroepscriminelen en facilitators die een (sleutel)rol spelen in samenwerkingsverbanden en netwerken die in toenemende mate fluïde van karakter zijn.  

Georganiseerde criminelen weten vaak buiten beeld te blijven en vaak is er ook geen direct slachtofferschap. Er zijn daarom relatief weinig aangiften die de politie attendeert op deze vorm van misdaad. Een indicatie van de omvang is daarom moeilijk te geven. Georganiseerde criminelen zijn niet zelden actief op verschillende criminele markten. Strikt onderscheid tussen criminele thema’s is daarom niet te maken. Binnen de geïntegreerde aanpak van ondermijnende criminaliteit ligt het accent op de regionaal bepaalde prioriteiten en op de in het Nationaal Dreigingsbeeld gesignaleerde dreigingen (drugscriminaliteit, witwassen/vastgoed, mensenhandel, fraude, milieucriminaliteit, motorbendes).

De ondermijnende of  georganiseerde misdaad kan niet effectief aangepakt worden door middel van uitsluitend een strafrechtelijke aanpak door politie en justitie. In sommige gevallen beschikt een gemeente over meer slagkracht om barrières op te werpen en daardoor “een spaak in het wiel te steken” van de criminele activiteiten. Een effectieve aanpak vereist daarom een georganiseerde overheid (politie, OM, gemeente, Belastingdienst) die alle middelen en instrumenten inzet die tot haar beschikking staan om het criminele ondernemersklimaat te verslechteren. Gezamenlijk wordt bepaald hoe strafrechtelijke, bestuursrechtelijke en fiscale interventies ingezet kunnen worden.

Met de volgende indicatoren wordt de voortgang van dit beleidsveld gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.

Hoe staan we ervoor?

In samenwerking met het regionaal informatie en expertise centrum (RIEC), belastingdienst, politie en openbaar ministerie zijn 4 onderzoeken uitgevoerd naar diverse personen of ondernemers in de gemeente. Dit soort onderzoeken zijn bijzonder complex en vragen veel tijd en expertise. In één onderzoek geven partijen gezamenlijk richting geven aan de deelonderzoeken in de diverse kolommen en de te kiezen interventies. Die werkwijze wordt als zeer positief ervaren.
Met betrekking tot de illegale hennepteelt zijn in de gemeente op grond van de Wet Damocles in 2015 in totaal 15 panden (tijdelijk) gesloten. De Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (BIBOB) wordt structureel toegepast op vergunningaanvragen horeca en prostitutie. Recent kon een langlopende juridische procedure betreffende intrekking van de exploitatievergunning van een coffeeshop op grond van de Wet BIBOB succesvol afgesloten worden.

Wat willen we bereiken in 2017?

We willen de georganiseerde misdaad en ondermijning in de Groningse samenleving  tegengaan. We werken hierbij nauw samen met onze ketenpartners. Meetbare doelstellingen zijn voor dit beleidsterrein moeilijk aan te geven omdat er geen of slechts beperkt zicht is op de omvang van deze vormen van criminaliteit.

Wat gaan we hiervoor doen?

• Het vergaren van informatie over ondermijning op stadsdeel- en wijkniveau en de aanpak daarvan;
• Het intensiveren van de samenwerking in het kader van de integrale aanpak met het regionaal informatie en expertise centrum, de politie, het openbaar ministerie en de belastingdienst;
• Het toepassen van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (BIBOB) op vergunningaanvragen voor prostitutie en horeca en enkele Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (WABO) vergunningen zal worden voortgezet.